Vaak worden beton en staal met elkaar vergeleken als het over brandveiligheid gaat. De vraag is dan: wie van de twee scoort het beste? Over hout meestal geen woord, alsof het materiaal in een brand kansloos zou zijn. Dat beeld vraagt dringend om bijstelling, want beton is niet onaantastbaar, en omgekeerd halen structuren in CLT makkelijk een brandweerstand van een uur. De verschillen zijn dus minder groot dan je op het eerste zicht zou denken.
Beton krijgt de hoogste brandreactieklasse
Waar heeft beton zijn brandveilige reputatie aan te danken? Wellicht aan het feit dat het in de Europese EN 1350-1 norm brandreactieklasse A1 heeft meegekregen. Een hogere is er niet. Vrij vertaald: de bijdrage van beton aan een brand is nihil. Niet alleen is het materiaal onbrandbaar, ook wat betreft de rookontwikkeling en druppelvorming – beide aspecten die in toekenning van de klasse worden meegenomen – behoort beton tot de beste leerlingen van de klas. Als je dat afzet tegen de classificatie van hout (D), dan trekt CLT in deze inderdaad aan het kortste eind. Maar veel hoeft dat niet te betekenen. Gewoon door bijkomend gipsplaten te gebruiken of door de CLT-panelen van een coating te voorzien, kan je de bescherming in die mate opkrikken dat ook hout probleemloos aan alle eisen voldoet.
Brandweerstand van uren
Met een brandweerstand rond de 60 minuten beschikt beton ook op dat vlak over uitstekende papieren. Een beperkte afmetingsverhoging of extra wapening zal de brandweerstand zelfs nog wat langer rekken, tot drie uur en meer. Zolang de temperatuur de 300 °C niet overschrijdt, blijft de structuur min of meer onveranderd en is beton in staat om na afkoeling terug te keren naar zijn oude toestand. Maar dat impliceert ook een kantelpunt. Zodra de temperaturen echt hoog oplopen, wordt de structuur van onder meer de cementsteen aangetast en zal er wel degelijk sterkteverlies optreden. Bovendien is beton gevoelig voor het fenomeen dat bekend staat als het ‘spatten van beton’: onder invloed van toenemende dampdruk ontstaan er trekspanningen die kunnen leiden tot het explosief wegslingeren van betonfragmenten.
CLT is voorspelbaarder
En hoe doet CLT het? Hout brandt, dat weten we allemaal. Maar net aan die eigenschap dankt het zijn brandweerstand, hoe gek dat ook moge klinken. Als hout wordt blootgesteld aan vuur, zal het verkolen en die koollaag houdt de vlammen tegen om dieper in het hout door te dringen. Ook de brandweerstand van hout kan daardoor makkelijk oplopen tot een uur. Een ander voordeel is dat hout zich heel voorspelbaar gedraagt. Je kan dus precies berekenen wanneer de structuur het zal begeven. Dat is bij beton wel even anders. In de loop van een brand wijzigt de structuur van beton, maar dat proces is heel complex en hangt van verschillende factoren af. Misschien wel het grootste nadeel van beton is dat wanneer de structuur tijdens brand dan toch bezwijkt, dat plotsklaps gebeurt. Het geluid dat daarmee gepaard gaat, hoor je alleen als het al te laat is. Evenmin leuk om te horen: de thermische inertie zal ervoor zorgen dat het beton zelfs na bluswerken blijft opwarmen, waardoor de structuur alsnog naar beneden kan komen…
Kortom, wie denkt dat brand helemaal geen effect heeft op beton heeft het fout. Bouwen met hout is dus minstens het overwegen waard. Denk daaraan de volgende keer dat staal weer eens alleen naast beton wordt gezet.
Bronnen: