Duurzaam bouwen, kan dat überhaupt? De productie van cement alleen al, is verantwoordelijk voor 9% van de CO2-uitstoot! Om dat even in perspectief te plaatsen: de luchtvaartsector neemt ‘slechts’ 3% voor zijn rekening. Is het dan niet vreemd om het etiket ‘duurzaam’ op iets zo vervuilend als bouwen te kleven? Niet per se.
Duurzaam bouwen is alles omvattend
Ten eerste werken cementfabrikanten aan nieuwe, koolstofarme cementsoorten. Maar misschien belangrijker: er bestaan goede alternatieven voor beton die perfect passen in de bredere filosofie van een duurzame ontwikkeling. De centrale idee is dat we op een verantwoorde manier voorzien in onze behoeften, zodat we de toekomst van de volgende generaties niet in gevaar brengen.
Als we dat idee betrekken op het bouwen, moet u denken aan de inplanting, de toegepaste technieken om te besparen op water- en energieverbruik; er is het gebruikerscomfort op vlak van akoestiek en toegankelijkheid, de compactheid van een woning speelt een rol, enzovoort. Duurzaam bouwen is in die zin allesomvattend en gaat dus over veel meer dan alleen materialen. Maar gezien de materialen goed zijn voor zo’n 15 tot 18% van de totale impact van een gebouw op het milieu, lijkt het niet onverstandig om alvast daarmee te beginnen.
Lees hier alles over "Bouwen met CLT"
<< Download onze complete CLT gids >>
Parameters duurzame materialen
Om als duurzaam materiaal te kunnen doorgaan, kijkt men (1) naar de technische prestaties van een materiaal, (2) de invloed op het milieu en (3) de gevolgen voor de gezondheid. Rekening houdend met die parameters scoren synthetische materialen over het algemeen minder goed. Minerale materialen gemaakt uit oppervlaktedelfstoffen, zoals bakstenen of isolatiewol, doen het beter.
Maar vanuit een duurzaam oogpunt gaat de voorkeur uit naar nagroeibare of teelbare materialen. De reden ligt voor de hand: ze zullen nooit uitgeput geraken, tenminste wanneer ze verantwoord worden beheerd. Vandaar het grote belang van milieulabels als PEFC en FSC. Deze ‘houtlabels’ garanderen op basis van duidelijke criteria, die ook worden gecontroleerd, dat het beheer van de grondstoffen op een ecologische, sociale en economisch verantwoorde manier gebeurt.
Hout als duurzaam materiaal bij uitstek
Bij nagroeibare materialen denkt iedereen natuurlijk aan hout. En terecht, want hout personaliseert als geen ander materiaal de principes van duurzaam bouwen. We passen de drie parameters toe op Cross Laminated Timber of CLT-panelen, het materiaal dat tegenwoordig sterk opgang maakt in de houtmassiefbouw.
Luchtdichtheid en isolatie-eigenschappen zijn, wat technische prestaties betreft, twee van de belangrijkste bouwfysische eigenschappen. Metingen hebben aangetoond dat CLT-panelen, die doorgaans bestaan uit vijf lagen van gelamineerd vurenhout, al na drie lagen luchtdicht zijn. Dat betekent dat u de CLT-panelen zelf als luchtdichte en dampremmende laag in de bouwschil kunt beschouwen, op voorwaarde dat u de randen en knopen afdicht met speciale afdichtingstape.
Daarnaast zijn ook de isolerende eigenschappen van CLT-panelen uitstekend, met een I-waarde van 0,10 W/m²K. De hoge dichtheid van de elementen in combinatie met de lage temperatuursindringing en warmtegeleiding, zorgt er daarenboven voor dat gebouwen uit CLT-panelen een relatief lage warmtebehoefte hebben.
Wat met de invloed op het milieu? Hout beschikt over de eigenschap om massa’s CO2 op te slaan, en dat blijft zo, ook als we er CLT-panelen van maken.
In cijfers uitgedrukt: per m³ slaat CLT ongeveer 718 kg CO2 op. In 2016 (januari tot augustus) gebruikte Laminated Timber Solutions 2.685 m3 gelamelleerd hout en kruislings gelamineerd hout, goed voor een opslag van meer dan 2.000.000 kg CO2. Maar de winst is nog groter, omdat er door het gebruik van hout wordt bespaard op de productie van CO2-intensieve materialen. De universiteit van Hamburg berekende dat elke kubieke meter hout ten koste van steen zo’n 1,1 ton minder CO2 uitstoot. In angstige tijden van klimaatopwarming zijn dat cijfers die u niet zomaar naast u kunt neerleggen.
Op vlak van de gezondheid, tot slot, tonen verschillende studies aan dat hout zorgt voor een gezond binnenklimaat. Dat wordt onder meer toegeschreven aan de vochtregulerende werking van hout: massiefhout absorbeert het overtollige vocht uit de ruimte en geeft het weer af wanneer later de lucht weer droger is. Op die manier blijft de luchtvochtigheid in balans. Als mooie bonus resulteert de hoge dichtheid van hout in een lange faseverschuiving, waardoor het binnen lang koel blijft. Ook in de zomer.
- VPRO Tegenlicht: huizenbouw met hout (2019): https://www.youtube.com/results?search_query=CLT+tegenlicht
- VITO: https://vito.be/nl/nieuws/beton-dat-duurzaam-alle-betekenissen-van-het-woord
- https://www.een-huis-bouwen.be/nl/duurzaam-bouwen/index.htm
- https://www.wtcb.be/homepage/index.cfm?cat=publications&sub=bbri-contact&pag=Contact13&art=196&lang=nl
- Ontwerpscriptie: ontwerpmatig typologisch onderzoek naar “zorgkamers” in hout- en prefabconstructie (Muriel Ghys, 2013)
