Enorme bosbranden in California, nadat eerder dit jaar een groot deel van Australië was gehuld in een verstikkende smog. Want ook daar stonden de bossen in lichterlaaie. En dichter bij huis: onlangs noteerden we in België de warmste septemberdag ooit sinds de metingen! Wie nu nog twijfelt dat het klimaat opwarmt, zal het nooit geloven. Het is vijf voor twaalf. Omdat de bouwsector een van de meest vervuilende is van allemaal, dringt de vraag zich op hoe het anders kan. Hout zou wel eens een zeer belangrijke rol kunnen spelen in het halen van de klimaatdoelstellingen.
Grote verantwoordelijkheid bouwsector
Niet dat we naar een zondebok zoeken, maar sommige bronnen hebben het over 17 % als het gaat over het aandeel van de bouwsector in de wereldwijde CO₂-uitstoot. Dat zadelt de sector op met een verpletterende verantwoordelijkheid om beter te doen, maar die is zich daarvan bewust. Zo lopen er op dit moment studies naar nieuwe, koolstofarme cementen om tot een duurzamer beton te komen, op water na het meest gebruikte materiaal ter wereld. Het energie-intensieve productieproces van Portlandcement zorgt namelijk op zijn eentje voor 8% van de totale CO₂-uitstoot. Dat aanpakken, zou dus al een flinke slok op de borrel schelen.
1,1 ton minder CO₂ per m³ hout
De sector mag dan nog zo zijn best doen om naar duurzame oplossingen te zoeken, gezien de cijfers kan je je afvragen of dat zal lukken met de traditionele bouwmethoden en -materialen. De vraag stellen, is ze wellicht beantwoorden. Alternatieven dringen zich op, en dan komen we bijna automatisch uit bij hout. Dat natuurlijke materiaal heeft de immens interessante eigenschap om CO₂ voor heel lange tijd op te slaan. Ook als we er producten van maken, bijvoorbeeld CLT-panelen, blijft de CO₂ opgeslagen. In combinatie met het feit dat we de vervuilende productieprocessen van traditionele materialen vermijden, zorgt die eigenschap volgens een studie van de universiteit van Hamburg voor een vermindering van de CO₂-uitstoot van 1,1 ton per m³ hout. Architect Marco Vermeulen extrapoleerde die cijfers naar Nederland, dat voor 2040 liefst 1 miljoen extra huizen nodig heeft. Als we die van hout maken, levert dat 55 miljoen ton CO₂ minder op voor Zuid-Holland alleen. Op zich zeggen die cijfers misschien weinig, maar dat is bijna wat de Nederlandse industrie op één jaar aan CO₂ uitstoot.
Duurzaam bosbeheer
Maar waar moeten we al dat hout gaan halen? Simpel, uit Europese bossen die duurzaam worden beheerd. Hier is natuurlijk een belangrijke rol weggelegd voor certificaten als PEFC en FSC. Door oude traaggroeiende bomen selectief om te hakken en ze te vervangen door jonge, snelgroeiende exemplaren die meer CO₂ opnemen, komen we al een heel eind. Om dat te begrijpen, moeten we wel eerst het onderscheid maken tussen beschermde bossen en productiebossen. Van die eerste blijven we uiteraard netjes af, maar de bomen uit die laatste categorie worden vooralsnog vaak tot pulp gemaakt voor papier, karton en andere laagwaardige producten. Of gewoon verbrand. Dat moet anders. Door het hout voor constructie aan te wenden, benutten we het hout niet alleen beter, hout op zich zal ook kostbaarder worden en dat zet dan weer aan tot meer bosbouw. Iets wat ook nodig zal zijn, want om hout op grote schaal in de bouw te gebruiken, zijn veel meer bomen of bossen nodig dan we vandaag hebben. Een uitdaging? Zeker, maar onmogelijk is het niet. We nemen Finland als voorbeeld. Daar groeit elke 14 seconden een nieuw huis! Denk daar maar even over na.
Conclusie: met CLT bouw je niet alleen aan je eigen toekomst, maar ook aan die van de planeet.